Một ngôi nhà sơn màu cam, vàng trên đường Lê Văn Sĩ, Q.3, TP.HCM - Ảnh: Minh Đức.

Nhưng ngay cả những kiến trúc sư nhiều năm trong nghề, các cán bộ quản lý đô thị quận huyện cũng lúng túng khi trả lời câu hỏi “Màu sắc ra sao thì ảnh hưởng đến sức khỏe?”.

Chờ hướng dẫn

Trưởng phòng tài nguyên - môi trường một quận ở TP.HCM cho biết hiện nay trong mẫu giấy phép xây dựng cấp cho người dân có đề cập màu sắc công trình. Nhưng thực tế nhiều năm qua ít có người dân nào thực hiện điều này vì người đi xin phép cũng chưa biết mình sơn nhà màu gì, phía cơ quan cấp phép cũng không biết hướng dẫn người dân ra sao khi chưa có quy hoạch chi tiết các tuyến đường. Còn nếu căn cứ vào bản vẽ công trình thì càng khó vì tất cả đều thể hiện trên... giấy trắng. Do vậy người dân cứ sơn màu công trình theo sở thích của mình.

Nay thực hiện quy định mới nói trên, theo cán bộ này, cơ quan chức năng cần hướng dẫn cụ thể màu như thế nào sẽ ảnh hưởng đến thị giác, vật liệu ra sao ảnh hưởng đến sức khỏe, đến an toàn giao thông cho người đi đường... Như vậy, không chỉ Bộ Xây dựng (cơ quan soạn thảo quy định trên) mà Bộ Giao thông vận tải, Bộ Y tế cũng tham gia hướng dẫn.

Theo ông Nguyễn Hồ Hải - phó chủ tịch UBND Q.8 (TP.HCM), hiện nay các dự án do doanh nghiệp làm chủ đầu tư khi quy hoạch chi tiết 1/500 cơ quan chức năng có yêu cầu chủ đầu tư sử dụng màu sắc, vật liệu... không thuộc danh mục cấm. Nhưng điều này cũng mang tính chất khuyến cáo để đảm bảo tính thẩm mỹ, hài hòa màu sắc công trình chứ không bắt buộc và có chủ đầu tư vẫn thay đổi màu sắc công trình sau đó. Riêng nhà ở của dân hầu như không quy định chuyện này. Ông Hải nói phải chờ hướng dẫn cụ thể của cơ quan chức năng chứ quy định chung chung như vậy quận rất khó triển khai đến dân.

Về vấn đề này, lãnh đạo Vụ Kiến trúc - quy hoạch xây dựng thuộc Bộ Xây dựng nói bộ không hướng dẫn các nội dung trên. Tùy theo đặc điểm của từng địa phương mà cơ quan chức năng đưa ra quy chế quản lý, hướng dẫn cụ thể cho người dân thực hiện đồng bộ. Khu vực, tuyến phố nào cần sự kiểm soát về màu sắc, vật liệu... do cảm nhận của từng địa phương, làm sao không tương phản quá. Vị lãnh đạo này nói quy chế chủ yếu áp dụng cho các khu đô thị hiện hữu, khu cải tạo mới...

Chỉ nên vận động

Một cán bộ quản lý đô thị cho rằng để thực hiện quy định trên phải thiết kế chi tiết từng khu vực, từng tuyến đường trong đó quy định màu sắc, vật liệu, khoảng lùi công trình... Nếu thực hiện đồng loạt nhiều khu vực sẽ tốn kém chi phí, cán bộ này đề xuất chỉ nên áp dụng cho các khu vực cải tạo chỉnh trang hoặc các tuyến đường mới mở, chia theo giai đoạn thực hiện. Nếu quy định nhập nhằng, không rõ ràng là vô tình tạo “điều kiện” để cán bộ làm khó dân.

Kiến trúc sư Nguyễn Trọng Huấn nhận định màu sắc không chỉ tác động đến cảm xúc của con người mà về mặt y học còn tác động đến sức khỏe. Thực tế xây dựng đô thị ở VN cho thấy một số công trình màu sắc rất phản cảm, gây rối loạn thị giác. Việc cơ quan chức năng quan tâm, đưa màu sắc vào quản lý kiến trúc, quản lý thiết kế và xây dựng đô thị là một bước tiến.

Nhưng bất cập ở chỗ những quy định trên chỉ có thể thực hiện khi từng không gian, từng quảng trường, tuyến phố... được thiết kế chi tiết kể cả cây xanh, vỉa hè, hiệu quả chiếu sáng kết hợp với màu sắc kiến trúc... để đạt hiệu quả mong muốn. Hiện nay, thực tế quản lý đô thị chưa làm được việc này nên ai muốn xây gì thì xây, muốn sơn màu nào thì sơn.

Ông Huấn nói quy định đưa ra yêu cầu không nên làm thế này, không nên làm thế kia nhưng cái “nên và không nên” đó còn chung chung, sẽ rất khó cho người dân. Cơ quan chức năng chỉ có thể đưa ra quy chế có đồ án nghiên cứu toàn bộ không gian kiến trúc toàn tuyến một cách hoàn chỉnh.

Nếu chưa đủ khả năng làm toàn thành phố thì nên chọn những trục đường chính, các phố trọng điểm hoặc các tuyến cửa ngõ, quảng trường chính để quy hoạch chi tiết và lấy ý kiến người dân. Sau khi người dân đồng thuận, thiết kế được chính quyền địa phương phê duyệt mới hướng dẫn người dân thực hiện. Tuy nhiên theo quan điểm của kiến trúc sư Nguyễn Trọng Huấn, với người dân chỉ nên khuyến khích, không nên bắt buộc.