Phí xây dựng là khoản thu vào chủ đầu tư xây dựng công trình nhằm mục đích hỗ trợ đầu tư xây dựng, cải tạo cơ sở hạ tầng công cộng trên địa bàn mà chủ đầu tư xây dựng công trình.
Mức thu phí xây dựng có thể được tính bằng tỷ lệ phần trăm (%) trên chi phí xây dựng công trình (không bao gồm chi phí thiết bị), tuỳ thuộc vào loại công trình xây dựng (là nhà ở hoặc là công trình xây dựng để sản xuất, kinh doanh) và khu vực dân cư mà áp dụng mức thu khác nhau cho phù hợp.
Theo quy định hiện hành, mức thu tối đa 0,5% đối với công trình nhóm A, không quá 1% đối với công trình nhóm B và không quá 2% đối với công trình nhóm C. Riêng đối với nhà ở riêng lẻ, mức thu có thể tính theo diện tích xây dựng, nhưng tối đa không quá 35.000 đồng/m2, được áp dụng theo nguyên tắc giảm dần theo cấp nhà (mức thu đối với nhà cấp 4 thấp hơn nhà cấp 3, nhà cấp 3 thấp hơn nhà cấp 2...) và mức thu áp dụng đối với nhà ở nông thôn thấp hơn nhà ở đô thị". Căn cứ quy định trên, UBND cấp tỉnh quy định mức thu cụ thể phù hợp với tình hình thực tế tại địa phương.
Theo Bộ Tài chính, việc ban hành thu phí xây dựng trong thời gian qua đã đạt được kết quả nhất định như tăng nguồn thu cho ngân sách địa phương, khuyến khích cơ quan quản lý cấp phép xây dựng tăng cường quản lý công tác xây dựng, đảm bảo đúng quy hoạch kiến trúc đô thị của địa phương.
Tuy nhiên, bên cạnh những kết quả đạt được nêu trên, chính sách thu phí còn có những tồn tại nhất định. Cụ thể, do thuộc thẩm quyền quy định của hội đồng nhân dân cấp tỉnh nên các địa phương ban hành mức thu, miễn, giảm phí khác nhau. Có địa phương quy định thu phí, địa phương không thu. Dẫn đến không công bằng về trách nhiệm.
Bên cạnh đó, trong thời gian vừa qua, do khung hoảng kinh tế, cùng với chủ trương khuyến khích thu hút đầu tư, một số địa phương đã ban hành chính sách miễn thu phí xây dựng cho một số đối tượng như: nhà ở cho đối tượng chính sách; các công trình nhà ở tái định cư, nhà ở cho người có thu nhập thấp; các công trình xây dựng cơ sở vật chất cho các cở sở giáo dục, y tế, văn hoá, thể thao,….
Thậm chí, một số trường hợp nhất định, chủ đầu tư còn xin cơ quan quản lý nhà nước cho miễn phí xây dựng, tạo cơ chế "xin - cho".
Với những lý do trên, Bộ Tài chính cho rằng, việc bỏ phí xây dựng sẽ góp phần giảm thủ tục hành chính cho tổ chức, cá nhân đầu tư xây dựng công trình. Đồng thời sẽ giúp giảm chi phí cho các dự án đầu tư; khuyến khích thu hút đầu tư vào lĩnh vực xây dựng công trình, tạo điều kiện thuận lợi cho môi trường đầu tư cũng như đảm bảo tính công bằng và chính sách an sinh xã hội của Nhà nước.
Theo Vneconomy