Điều này thể hiện qua nhiều ý kiến của đại diện các bộ chủ quản doanh nghiệp (DN) và các nhà thầu tại Hội nghị "Đánh giá tình hình thực hịên Luật Đấu thầu, Lụât sửa đổi bổ sung một số điều của các Luật liên quan đến đầu tư xây dựng cơ bản và Nghị định 85" do Cục quản lý đấu thầu, Bộ KH&ĐT tổ chức ngày 20.10.

Để đảm bảo cạnh tranh giữa những chủ thầu, Luật Đấu thầu và các Nghị định hướng dẫn đã có những quy định khá rõ ràng. Tuy nhiên, khi động chạm đến vấn đề này, ngay lập tức vẫn thu hút sự quan tâm mạnh mẽ của các doanh nghiệp trong và ngoài ngành.

Trong khi các cơ quan quản lý muốn đi sâu vào những ngõ ngách của vấn đề, với tham vọng kiểm soát chặt hơn, những tiêu cực có thể nảy sinh khi thực hiện các dự án có họat động đấu thầu, thì hầu hết các ý kiến DN lại đòi “mở” nhiều hơn để ai mạnh nấy thắng.

Ảnh minh họa

Theo Cục quản lý Đấu thầu, Bộ KH&ĐT, đối với các quy định về đảm bảo cạnh tranh trong đấu thầu, Lụât và các nghị định hướng dẫn mới chỉ đề cập đến mối quan hệ giữa nhà thầu-chủ đầu tư, nhà thầu-nhà thầu, tuy nhiên chưa đề cập đến mối quan hệ cá nhân giữa các nhà thầu, giữa nhà thầu với chủ đầu tư.

Vì vậy, quan điểm của cơ quan quản lý và một số ý kiến cho rằng, cần xem xét nghiên cứu đảm bảo cạnh tranh giữa các cá nhân theo hướng quan hệ giữa người đứng đầu đơn vị chủ đầu tư và người đứng đầu doanh nghiệp, mối quan hệ thân nhân giữa những người đứng đầu doanh nghiệp cùng tham gia đấu thầu một gói thầu…hoặc giữa các nhà thầu có quan hệ góp vốn, sáng lập doanh nghiệp…

Đặc biệt, một trong những vấn đề rất được các doanh nghiệp nhà nước quan tâm là quy định về bảo đảm cạnh tranh lại gây khó khăn cho các đơn vị sự nghiệp của các bộ ngành địa phương, nhất là đối với những gói thầu lập dự án quy họach, ứng dụng KHCN, và có nhiều ý kiến đề nghị có quy định “mở” cho các trường hợp này.

Bà Nguyễn Minh Tuyến: Quy định làm khó khăn cho chủ đầu tư trong việc lựa chọn nhà thầu, đồng thời khó khăn cho các đơn vị sự nghiệp

Đại diện Bộ Xây dựng đề nghị nên bỏ quy định nhà đầu đánh giá hồ sơ dự thầu và tham gia đấu thầu độc lập về tổ chức, không cùng một cơ quan quản lý, vì quy định này không khả thi, không áp dụng được trong thực tế, đặc biệt là đối với các công trình chuyên ngành, chỉ có những doanh nghiệp trong ngành mới đủ khả năng thực hịên, ví dụ hầm mỏ, bưu chính, viễn thông…

Theo bà Nguyễn Minh Tuyến, Phó Cục trưởng Cục quản lý Xây dựng và chất lượng công trình giao thông, theo quy định hiện nay, các tổ chức sự nghiệp do cơ quan bộ ngành thành lập không được tham gia các dự án của các chủ đầu tư.

Đây là khó khăn cho chủ đầu tư trong việc lựa chọn nhà thầu, đồng thời khó khăn cho các đơn vị sự nghiệp. Do đó, bà kiến nghị sửa đổi, bổ sung, theo hướng tạo điều kịên thuận lợi hơn cho các cơ quan, tổ chức trong việc lựa chọn nhà thầu, loại trừ quy định nhà thầu và chủ đầu tư phải độc lập về tổ chức, không được cùng Bộ, ngành, và UBND tỉnh.

Ông Phùng Quang Hải, Trưởng phòng Đấu thầu, Tổng công ty cổ phần Sông Hồng cho biết: “Công ty chúng tôi đang họat động theo mô hình công ty mẹ-công ty con. Theo quy định của Luật Đấu thầu thì khi thực hịên các dự án đầu tư, chủ đầu tư và nhà thầu phải độc lập. Như vậy các công ty con của chúng tôi không được tham gia thực hịên các dự án đầu tư của Tổng công ty”.

“Trong lúc cán bộ công nhân viên rất “đói”, thiếu việc làm, công ty phải chạy vạy đi kiếm dự án bên ngoài về làm, mà dự án của chúng tôi lại phải để cho người khác, điều này khiến chúng tôi rất băn khoăn”, ông Hải suy tư.

Đại diện một Tập đoàn xây dựng lớn không muốn nêu tên nói thẳng, theo Luật định, DN trực thuộc các Bộ sẽ không được tham gia thực hiện các dự án do Bộ chủ quản làm chủ đầu tư, cũng không thể đảm bảo được là các DN bên ngoài sẽ được cạnh tranh bình đẳng.

“Các DN “con đẻ” của các cơ quan làm chủ đầu tư sẽ chỉ phải thực hịên thêm một vài thao tác cho… đúng luật, ví dụ bằng quan hệ của mình, họ thuê hoặc nhờ một công ty bên ngoài tham gia đấu thầu, hoặc thành lập DN khác để điều khiển, dự án vẫn không lọt đi đâu khỏi tay họ”, ông này nói.

Nhằm đảm bảo cạnh tranh công bằng giữa các nhà thầu, Lụât Đấu thầu quy định các nhà thầu khi tham gia đấu thầu các gói thầu trong cùng một dự án phải độc lập về tài chính, tổ chức, đặc biệt, nhà thầu phải độc lập cả về tài chính, tổ chức với chủ đầu tư. Các DN thuộc bộ, ngành, UBND tỉnh thành làm chủ quản sẽ không được phép tham gia những cơ quan này.