Từ quý III-2011, người dân, nhà đầu tư có thể nắm rõ hơn xu hướng biến động trên thị trường nhờ chỉ số giá bất động sản, được cơ quan Nhà nước công bố 3 tháng một lần. Nếu thực sự minh bạch, khoa học như chỉ số giá tiêu dùng (CPI), chỉ số giá bất động sản được kỳ vọng sẽ là hàn thử biểu của thị trường.

Tính theo giá thị trường

Theo Bộ Xây dựng, 4 đô thị lớn nhất nước sẽ được chọn thí điểm xây dựng chỉ số giá bất động sản (BĐS) là Hà Nội, TP Hồ Chí Minh, Đà Nẵng và Cần Thơ. Các loại BĐS được lựa chọn để xây dựng các chỉ số bao gồm BĐS để bán, chuyển nhượng là căn hộ chung cư, nhà ở riêng lẻ, đất nền; BĐS để cho thuê là văn phòng... Việc công bố lần đầu các chỉ số được tiến hành từ quý III-2011. Thời điểm gốc được lựa chọn để xây dựng chỉ số là quý I-2011. Các chỉ số (gồm chỉ số giá giao dịch BĐS và chỉ số lượng giao dịch BĐS) sẽ được công bố hàng quý và hàng năm.

Chỉ số bất động sản sẽ giúp thị trường minh bạch hơn

Về phương pháp tính toán chỉ số, nhằm đảm bảo tính xác thực và độ tin cậy cao, ông Nguyễn Mạnh Hà, Cục trưởng Cục Quản lý nhà và thị trường bất động sản (Bộ Xây dựng) cho biết, sẽ dựa trên tình hình giao dịch thực tế giữa người dân ở một vị trí và trên một địa bàn, khu vực cụ thể trong các đô thị chứ không phải giá do chủ đầu tư các dự án ấn định.

Ngoài ra, còn tính tới biến động giá của các bất động sản tương tự theo thời gian. Ông Nguyễn Mạnh Hà lý giải: “Phương thức tính chỉ số giá BĐS là sử dụng “rổ” hàng hóa chung như cách tính CPI. Nhưng cũng có thể sẽ có chỉ số cho từng phân khúc thị trường như nhà cao cấp, nhà trung bình hay căn hộ chung cư, đất nền, nhà phố, văn phòng, khách sạn... Chỉ số này theo đơn vị tính là tỷ lệ phần trăm và sẽ được công khai rộng rãi trên phương tiện thông tin đại chúng...”.

Không chỉ được xây dựng bởi các cơ quan Nhà nước, trong một số trường hợp cần thiết, cơ quan được giao tổ chức xây dựng các chỉ số có thể thuê các tổ chức, cá nhân có năng lực, kinh nghiệm trong lĩnh vực định giá BĐS để thực hiện một số phần việc hoặc toàn bộ công việc thu thập số liệu, tính toán xác định các chỉ số. Đương nhiên, tổ chức, cá nhân được thuê phải chịu trách nhiệm trước pháp luật về tính trung thực, khách quan của các số liệu được thu thập, tính toán.

Sau giai đoạn thí điểm tại 4 đô thị lớn, Bộ Xây dựng khuyến khích các tỉnh, thành phố khác áp dụng rộng rãi phương thức tính để xác định và công bố các chỉ số đánh giá BĐS phục vụ công tác quản lý thị trường tại địa phương.

Tính chính xác đặt lên hàng đầu

Đa số các nhà đầu tư, doanh nghiệp đều tỏ thái độ ủng hộ việc công bố chỉ số giá BĐS. Giám đốc Công ty Bất động sản Ba Đình, ông Nguyễn Anh Dũng cho rằng, thị trường BĐS thiếu thông tin trong thời gian dài không chỉ làm cho người dân có thể bị thiệt lớn mỗi lần giao dịch (do không nắm được xu hướng giá cả) mà ngay cả các doanh nghiệp cũng bị “hớ” khi trót đầu tư vào những khu vực có biến động giá đi xuống. Thế nên, các doanh nghiệp cho rằng, tính chính xác của chỉ số là yêu cầu đầu tiên.

Ông Nguyễn Anh Dũng nói: “Cơ quan Nhà nước tiến hành tính toán chỉ số giá BĐS không nên chỉ dựa vào số liệu do các chủ đầu tư hay các sàn giao dịch cung cấp bởi họ có thể tranh thủ “thổi” giá thị trường”.

Thứ trưởng Bộ Xây dựng Nguyễn Trần Nam cũng nhìn nhận, khâu khó nhất hiện nay chính là cơ chế thu thập thông tin. Ông nói: “Quan trọng là phải tìm kiếm được thông tin thật do người dân chào bán hoặc trả giá mua. Giá ảo sẽ chỉ giảm bớt khi hầu hết giao dịch BĐS đều thực hiện qua sàn giao dịch”.

Thứ trưởng Bộ Xây dựng cũng thừa nhận, do cơ quan quản lý chưa từng công bố chỉ số giá BĐS, mà thông tin về giá hầu hết đều do một số công ty quản lý BĐS tự thu thập qua nhiều nguồn khác nhau nên độ tin cậy chưa cao. Do vậy, trong một thời gian dài, đã xảy ra tình trạng nhà đất “sốt ảo” hay “sốt” cục bộ do bị giới đầu cơ “thổi” giá.

Ông Nguyễn Trần Nam khẳng định, mục tiêu chính của việc đưa ra các chỉ số giá BĐS là tạo ra cơ sở để các cơ quan, tổ chức, cá nhân có liên quan tham khảo, sử dụng vào việc quản lý thị trường BĐS tại địa phương. Đương nhiên, việc Nhà nước công bố chỉ số giá chỉ có tính chất định hướng, tham khảo và không bắt buộc các đối tượng tham gia giao dịch phải tuân theo.

Song, so với bức tranh tù mù như hiện nay, chỉ số giá sẽ góp phần định hướng rõ ràng hơn cho nhà đầu tư và người dân, giúp họ nắm bắt khu vực nào, loại hàng nào đang có biến động về giá. Một số nhà đầu tư bày tỏ, sau thời gian thí điểm, chỉ số này cần được công bố hàng tháng như CPI, để người dân, doanh nghiệp theo đó lựa chọn hình thức đầu tư phù hợp.